Światowa pandemia wirusa SARS-COV-2 jest bez wątpienia czasem próby dla całego świata – w szczególności dla branży medycznej. Z oczywistych względów to głównie na jej barkach spoczywa ciężar walki z nową chorobą. Zwycięstwo nad niebezpiecznym mikrobem może zapewnić tylko współdziałanie wszystkich specjalistów od ochrony zdrowia, a jedną z najważniejszych ról na froncie walki z koronawirusem pełnią (obok lekarzy) specjaliści od dezynfekcji i higieny.
Tylko utrzymanie odpowiedniego poziomu sterylności umożliwi powstrzymanie rozprzestrzeniania się SARS-COV-2. Pozwoli to zmniejszyć liczbę chorych i ograniczy koszty społeczne i gospodarcze globalnego kryzysu zdrowotnego.
Oprócz oczywistej dla każdego konieczności odkażania rąk, ubrań, narzędzi i wyposażenia gabinetów, warto też pamiętać o dezynfekcji pomieszczeń. Najlepszym znanym obecnie sposobem higienizacji wnętrz jest naświetlanie światłem ultrafioletowym (UV-C) przez specjalne lampy.
Lampy dezynfekujące – zasada działania
Lampy dezynfekujące (nazywane też bakteriobójczymi) pozwalają wykorzystać szczególne właściwości krótkofalowego światła UV (UV-C).
Promieniowanie UV-C to część pasma promieniowania ultrafioletowego o długości fali 100 – 280 nm. Światło to jest niewidoczne dla człowieka. W naturze w całości pochłania je ziemska atmosfera, dlatego nie dociera ono do powierzchni naszej planety. Od dawna człowiek potrafi je jednak wytwarzać w sposób sztuczny i stosować do swoich celów. Jednym z nich jest dezynfekcja; światło UV-C ma bowiem silne właściwości biobójcze.
Własności krótkofalowego promieniowania ultrafioletowego
Długofalowe światło ultrafioletowe UV-B (280 – 315 nm) i UV-A (315 – 380 nm), będące częścią światła słonecznego, szkodzi jedynie w nadmiarze. Tymczasem nawet niewielka ilość UV-C uszkadza materiał genetyczny każdego organizmu żywego. Promieniowanie to niszczy łańcuchy DNA i RNA, doprowadzając do ich rozpadu i natychmiastowej śmierci każdego drobnoustroju, w tym oczywiście wirusa SARS-COV-2.
Lampa UV-C jest niezwykle silnym i szybkim środkiem dezynfekującym. Jej stosowanie wymaga jednak zachowania szczególnej ostrożności. Wytwarzane przez nią promieniowanie jest niebezpieczne również dla człowieka. Naświetlenie krótkofalowym światłem ultafioletowym może (w zależności od czasu ekspozycji i dawki pochłoniętego promieniowania) doprowadzić do:
- oparzeń skóry i oczu,
- zapalenia spojówki i rogówki,
- zmian nowotworowych.
Skutkiem ubocznym działania lampy dezynfekującej jest także wytworzenie pewnych ilości ozonu – szkodliwej dla zdrowia odmiany alotropowej tlenu.
Jak bezpiecznie korzystać z lamp dezynfekcyjnych?
Sterylizacja pomieszczenia za pomocą lampy UV-C wymaga więc zachowania zasad BHP.
- W dezynfekowanym pomieszczeniu nie mogą przebywać ludzie, zwierzęta ani nawet rośliny.
- W przypadku pilnej konieczności wejścia do naświetlanego pokoju, należy stosować środki ochrony osobistej (ubranie robocze z długim rękawem, rękawiczki ochronne, przyłbicę lub gogle na oczy, nakrycie głowy).
- Dobór lampy o właściwej mocy, tak, aby uniknąć stosowania większej ilości UV-C, niż rzeczywiście potrzebna.
- Natężenie promieniowania na powierzchni naświetlanej, podane w instrukcji obsługi przez producenta, wyliczone jest zazwyczaj dla odległości 1 m od źródła światła. Powierzchnie położone dalej otrzymają mniejszą dawkę energii (maleje wraz z kwadratem odległości), a bliższe oczywiście odpowiednio większą.
- Bezpieczne lampy UV-C powinny posiadać:
- Włącznik i wyłącznik czasowy, lub możliwość uruchamiania zdalnego (pilot),
- Instrukcję obsługi i konserwacji (których należy bezwględnie przestrzegać),
- Niezbędne certyfikaty skuteczności.
- Po zakończeniu sterylizacji pomieszczenie należy dokładnie wywietrzyć.
Przestrzeganie wymienionych zasad BHP gwarantuje bezpieczne korzystanie z niebywałych możliwości dezynfekcyjnych lamp UV-C w każdym pomieszczeniu.
Gdzie można stosować lampy dezynfekcyjne?
Miejsca, gdzie lampy bakteriobójcze sprawdzą się szczególnie dobrze, to:
- Placówki medyczne – dezynfekcja sal operacyjnych, korytarzy, gabinetów zabiegowych i lekarskich, itp.
- Placówki handlowo – usługowe – dezynfekcja sal sprzedaży i często dotykanych powierzchni (np. lady sklepowe, półki).
- Transport publiczny – odkażanie wnętrz pojazdów oraz dworców.
- Sektor beauty i fitness – dezynfekcja wnętrz i wyposażenia salonów kosmetycznych, fryzjerskich i siłowni.
Dostępne na rynku lampy dezynfekcyjne
Możemy wyróżnić następujące rodzaje lamp bakteriobójczych UV-C:
- przepływowe – ten typ lamp zawiera zamknięty w specjalnej, bardzo szczelnej obudowie promiennik oraz zespół wentylatorów. Zasysają one powietrze, które jest dezynfekowane za pomocą krótkofalowego światła ultrafioletowego wewnątrz urządzenia. Dzięki takiej konstrukcji możo ono pracować w obecności ludzi (światło nie ucieka poza obudowę), nie jest jednak w stanie sterylizować ścian i wyposażenia pomieszczenia.
- bezpośredniego działania – jak sugeruje nazwa, promiennik jest odsłonięty. Wytwarzane przez aparat promieniowanie rozchodzi się po całym wnętrzu. Po włączeniu urządzenia zdezynfekowane zostaje zarówno powietrze, jak i wszystkie powierzchnie; w czasie naświetlania pomieszczenia nie mogą w nim przebywać ludzie.
- dwufunkcyjne – Lampy pracujące w obu trybach: przepływowym i bezpośredniego działania. W zależności od potrzeb przełącza się je z jednego do drugiego trybu.
Źródło: medikapoland.pl/pl/content/151-lampa-uv-c-bakteriobojcza